काठमाडौं । सिंहदरबारमा लागेको आगो र त्यसमा काठमाडौं महानगरपालिकाको भूमिका बारे पछिल्ला दिनमा विभिन्न भ्रम, आरोप र टिप्पणीहरू फैलिएका छन्। “सिंहदरबार जल्दा महानगरको दमकल कहाँ थियो?”, “तीन दिनसम्म जलेको हेरेर बस्यो?”, यहाँसम्म कि “सिंहदरबार जलाउने नै बालेन शाह हुन्” भन्ने जस्ता आरोपहरू पनि सामाजिक सञ्जालमा तीव्र गतिमा फैलिएका छन्।
तर वास्तविकता के हो? ती दिन राजधानीमा के भइरहेको थियो? महानगरले के गर्यो र के गर्न सकेन?
स्पष्ट पार्दै समाजिक सञ्जाल फेशबुकमा मेयर बालेनले प्रस्तुत गरेका छन्, विस्तृत तथ्य र समयक्रमको विवरण—
🔥 भदौ २४ गते : राज्य ठप्प, महानगर सक्रिय
भदौ २४ गते राति ८ बजेसम्मको अवस्था असाधारण थियो। त्यो दिन देशमै अराजकता थियो—सरकार काम गर्न नसक्ने, प्रहरी चौकीहरू जलिरहेका, सुरक्षा संयन्त्र निष्क्रिय, र जनजीवन ठप्प।
तर यस्तो कठिन समयमा पनि काठमाडौं महानगरपालिका आफ्नो जिम्मेवारीबाट पछि हटेन। दमकल, नगर प्रहरी, स्वास्थ्यकर्मी र स्वयंसेवकहरूको टोलीले ज्यान जोखिममा राखेर राजधानीका विभिन्न ठाउँमा आगो निभाउने, घाइतेको उपचार गर्ने, खाना, पानी, औषधि र रगतको व्यवस्था गर्ने काममा अहोरात्र खटिरहेको थियो।
🚒 दमकल किन ढिलो पुग्यो सिंहदरबारमा?
२४ गते सिंहदरबारमा आगो लागेपछि महानगरको दमकल तुरुन्तै जाने तयारीमा थियो। तर आन्दोलनकारीहरूको भीड र अवरोधका कारण दमकल प्रवेश गर्न सकेन।
नेपाल सेनाको दमकल सिंहदरबार भित्रै रहे पनि प्रदर्शनकारीहरूले काम गर्न नदिँदा तत्काल आगो निभाउन सम्भव भएन।
भिड केही शान्त भएपछि मात्र २४ गते साँझ ८:१५ बजे काठमाडौं महानगरको दमकल सिंहदरबार प्रवेश गर्न सफल भयो। त्यसपछि लगातार प्रयास जारी रह्यो।
📍 महानगरका पाँच दमकल र ४४ जनाको टोली
काठमाडौं महानगरसँग न्युरोडमा २, बालाजुमा २ र रामहिटीमा १ गरी जम्मा पाँच दमकल सञ्चालनमा छन्।
१४ जना नगर प्रहरी र ३० जना शसस्त्र प्रहरी गरी ४४ जनाको विशेष टिम ३ शिफ्टमा काम गरिरहेको छ।
एक शिफ्टमा एउटा दमकलमा बढीमा ३ जना मात्रै चालक/कर्मचारीले सेवा दिइरहेका छन्।
🕑 २४ गतेदेखि २८ गतेसम्म दमकलको गतिविधि
५/२३ (भदौ २३) देखि ५/२८ (भदौ २८) सम्म महानगरका दमकलहरूले राजधानीका ५५ भन्दा बढी स्थानमा आगो निभाएको प्रमाणसहितको अभिलेख महानगरसँग सुरक्षित छ।
त्यसमध्ये प्रमुख घटनाहरू यसप्रकार छन्—
- भदौ २३: संसद भवन अगाडि आगो लागेको एम्बुलेन्स, न्युरोड र रामहिटी दमकलको सक्रियता।
- भदौ २४: सुन्धारा, शान्तिनगर, नयाँ बसपार्क, जनसेवा प्रहरी वृत, बानेश्वर, जनसेवा बैंक, र सिंहदरबारमा निरन्तर आगो निभाउने कार्य।
- भदौ २५–२६: संसद भवन, अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग, डिल्लीबजार कारागार, सर्वोच्च अदालत परिसर, र अन्य कार्यालयमा आगो निभाउने कार्य।
- भदौ २७–२८: ट्राफिक प्रहरी कार्यालय, जिल्ला अदालत, भाटभटेनीका विभिन्न शाखा, थापाथली डेटा सेन्टर, एनसेल डेटा सेन्टर, ग्राण्डि अस्पताल नजिकको गोदाम लगायत स्थानहरूमा निरन्तर दमकल खटाइएको थियो।
महानगरका अनुसार सर्वोच्च अदालत परिसरमा आगलागीका बेला महत्त्वपूर्ण कानुनी कागजातहरू सुरक्षित गर्न पनि सफल भएको प्रमाणसहितको रिपोर्ट तयार पारिएको छ।
🏥 स्वास्थ्य, उद्धार र लास व्यवस्थापनमा पनि अग्रसरता
संघीय सरकारको निर्देशन आउनु अघि नै महानगरले संपूर्ण अस्पतालहरूसँग समन्वय गरी निशुल्क उपचारको व्यवस्था मिलाएको थियो।
- अस्पतालमा आवश्यक औषधि, रगत, स्वास्थ्यकर्मी र लजिस्टिक सामग्री उपलब्ध गराइयो।
- बेवारिसे बिरामीहरूका लागि महानगरका नगरप्रहरीहरूले “अभिभावक” बनेर जिम्मेवारी लिएका थिए।
- केही अवस्थामा त अपरेसनका लागि आवश्यक Informed Consent Form मा समेत महानगरका कर्मचारीहरूले हस्ताक्षर गरेका थिए।
- सहिदका परिवार र लास व्यवस्थापनका लागि बस्ने, खाने, आवतजावत र अन्त्येष्टि व्यवस्थासमेत महानगरले गरेको थियो।
नेपाल सेनासँग सहकार्य गर्दै लास घरसम्म पु-याउने कार्य पनि सम्पन्न गरिएको थियो।
⚠️ अफवाह र गलत समाचारबारे चेतावनी
महानगरले नागरिकलाई अनुरोध गरेको छ—
“बिना तथ्य र प्रमाणका निष्कर्षमा नपुगौं। अफवाह र भ्रमले जनतालाई डरमा राख्छ र खटिने टोलीहरूको मनोबल तोड्छ।”
महानगरले सञ्चारकर्मीहरूलाई पनि आग्रह गरेको छ—
“सत्य र प्रमाणमा आधारित समाचार लेखौं। गलत जानकारीले समाजमा तनाव र अविश्वास बढाउँछ।”
✊ ‘हामी भाग्दैनौं, जिम्मेवारीबाट त झन् होइन’
महानगरले स्पष्ट जनाएको छ कि—
“हामी कुनै आरोपबाट भाग्दैनौं, जिम्मेवारीबाट त अझै होइन। आगो निभाउने, घाइतेको उपचार गर्ने, बिरामीलाई खाना र औषधि दिने, लास व्यवस्थापन गर्ने सबै काममा हाम्रा टोलीहरू अग्रपंक्तिमा थिए।”
🔚 अन्त्यमा — सत्य बुझौं, हल्ला होइन एकता चाहिन्छ
“देशलाई अहिले एकता र सत्य चाहिएको छ, हल्ला र झूट होइन,”
महानगरले अन्त्यमा भनेको छ।
जनताको भरोसा, जिम्मेवारी र आपतकालीन व्यवस्थापनका लागि काठमाडौं महानगर सधैं खटिनेछ भन्ने प्रतिवद्धता पनि व्यक्त गरिएको छ।
